طراحی داخلی به سبک ایرانی سنتی

معماری سنتی چیست؟

معماری سنتی مهم می باشد، زیرا ارتباط ما را با گذشته حفظ می کند. این ارتباط با گذشته هست که منجر به بکارگیری ساخت و سازها و سبک های سنتی در دیگر طراحی ها می شود. بکارگیری سبک ها و عناصر معماری سنتی، سبب می شوند ساکنین ساختمان ها، احساس آرامش و ثبات را بدون انحراف از سنت ها و میراث گذشته، تجربه کنند.

مولفه اصلی سبک معماری سنتی ، شیوه ای است که سبک های ساخت و ساز گذشته و کنونی در هم ادغام شوند. معماری سنتی، توجه زیادی به مصالح استفاده شده در ساختمان و چگونگی کارکردن آنها با هم دارد. سبک معماری سنتی یک راه قدیمی برای ساخت ساختمان ها و خانه هایی است که با حفظ ارتباطشان با گذشته، رو به جلو در حرکت هستند.

معماری و دکوراسیون خانه های سنتی ایرانی

خانه ها سنتی ایرانی با ویژگی های خاص خود از قسمت هایی همچون سکو، ورودی، هشتی، دالان، ایوان، حیاط و اتاقهای اطراف آن، آشپزخانه ، سرویس ها و… تشکیل شده اند. تالار یا سالن که از اتاق های معمولی بزرگتر است، از دیگر فضاهای معماری سنتی ایرانی است. این تالارها اغلب با جزئیات هنری ایرانی، مانند آینه کاری، مقرنس و با رنگ آمیزی ها و… تزئین می شده اند.

پنجره های شیشه ای رنگی معمولا “قرمز، زرد، آبی و سبز” که در طول روز با تابش نور خورشید زیبایی و روحیه شادی ایجاد می کنند. یک حیاط با یک حوض ماهی، درختان و گل ها و محلی با قرار دادن یک تخت چوبی برای نشستن خانواده و دوستان در بعد از ظهر وجود دارد. ایوان ها نیزبه عنوان فضاهای نیمه باز جلوی اتاق ها بخشی جدا نشدنی از معماری این فضاها هستند که در ایجاد تعادل اقلیمی خانه های ایرانی نقش بسزایی دارند.

لوازم مورد نیاز برای دیزاین خانه های ایرانی به سبک سنتی و قدیمی:

• پارچ و لیوان‌های سنتی
• بشقاب‌های فیروزه‌ای
• کتیبه‌های دیوارکوب
• سماورهای قدیمی
• بخاری نفتی عتیقه
• آب‌نماهای مسی
• پارتیشن‌های چوبی آینه کاری شده
• تغار
• میزهای سنتی
• جاکلیدی سنتی کار شده
• جا شمعی با طراحی سنتی
• تخت سنتی
• رو تختی چهل تیکه

قالی ایرانی در دکوراسیون خانه های ایرانی:

استفاده از قالی ایران که جلوه ای از هنر و صنعت این سرزمین است، به عنوان یکی از نقاط مرکزی در دکوراسیون خانه های ایرانی، محبوب است. به عبارت دیگر این قالیچه ها روح دکوراسیون سنتی ایرانی هستند.

ظروف مس در دکوراسیون سنتی:

در گذشته، مس برای تولید گرما و برق مورد استفاده قرار می گرفته است. در ایران، این فلز مقرون به صرفه می تواند برای ظروف آشپزخانه و یا فقط در دکوراسیون استفاده میشود. مس با درخشش زیبایی که دارد می‌تواند در هر مکانی زیبایی خود را به نمایش بگذارد. میتوان این عنصر را با دیگر فلزاتی مانند نقره و برنج ترکیب کرد، البته خود مس می‌تواند به‌تنهایی هم میتواند در دکوراسیون خانه های ایرانی استفاده شود. فلز مس همچنین به دلیل خاصیت شکل‌پذیری آن به‌وفور در ساخت اشیای تزئینی، مجسمه ها و گلدان های مسی دیده می‌شد. ظاهر پرزرق‌وبرق و متالیک مس با سایه‌هایی قوی از رنگ‌های نارنجی و قرمز و بژ، به زیبایی فضای شما می افزاید.

سرامیک و سفال در دکوراسیون خانه های سنتی:

در گذشته، کوزه های سفالی کوچک و بزرگ برای حفظ آب سرد استفاده می شد. این روزها در شهرهای مانند لالجین، یزد و نطنز این سنت قدیمی را ادامه می دهند که با سرامیک کاری های خود شناخته شده اند. از سفال و سرامیک برای ظروف دکوری و یا ظروف سفالی آشپزخانه، برای نگه داری نوشیدنی های سرد و… استفاده می شود.

پشتی ها و تشکچه ها در دکوراسیون خانه های ایرانی:

در گذشته نشستن بر روی زمین در ایران معمول بوده است و پشتی ها و تشکچه هایی برای راحتی درهنگام تکیه به دیوارها مورد استفاده بود. این پشتی های زیبا و پر نقش و نگار با الگو های سنتی قرمز، کاملا محکم هستند.در دکوراسیون خانه های ایرانی که حس صمیمیت در آن ها بیشتر بود، تنها همین پشتی و تشک ها به جای مبلمان مدرن امروزی وجود داشت. امروزه بسیاری از خانه ها پشتی ندارند، اگر چه هنوز هم در خانه های سنتی یافت می شوند. اگر شما دوست دارید سبکی سنتی در خانه خود به وجود آورید، میتوانید بخشی از اتاق نشیمن خود را با پشتی و سایل سنتی تزیین کنید.

رنگ در معماری سنتی:

در خانه ها قاجار از رنگ های شاد چون آبی و قرمز  استفاده شده است.هنرمند باید رنگ دست ساز انسان را بر سطوح اجرا میکرد تا اثر به اثری هنری مبدل شود.امروزه استفاده از این رنگ ها در دکوراسیون سنتی کاربرد دارد.

نقاشی لاکی:

یکی از سبک های نقاشی که در دوره قاجار به یکی از زیباترین شیوه ها جهت ارائه آثار نفیس تبدیل شد،نقاشی لاکی بود.نقاشی لاکی بر روی در ها و اشیایی که از دوره قاجار باقی مانده دیده میشود نقاشی سقفی نیز یکی دیگر از نمونه های نقاشی لاکی موجود در کاخ ها است.آرایه های طراحی سنتی ایرانی و هنر ایران در نقاشی سقف و درها با وجود ترکیب با ویژگی های غربی از جمله تصاویر زنان و تصاویر کاخ ها هنوز هم روح سنتی خود را حفظ کرده است و مجموعه ایرانی را به نمایش می گذارد . قلمدان ها،جعبه ها آرایش و جلد هایی با نقش گل های سرخ را با کاغذ روغنی می ساختند.و امروزه بسیار کاربردی و تخصصی است.

مبلمان:

چیدمان سنتی قاجار که زمان نزدیکتری به ما دارد، اغلب از روکش قرمز تیره «لاکی» استفاده میکند. صندلیھای چوبی یا با رنگ سبز باز و  صندوقچهھای سبز روشن با نقاشی گل مرغ و مخده «بالش ھای بزرگ برای لم دادن» از مخمل قرمز خصوصیات این معماری را نشان میدھد،  قوس، مقرنس، شبکه‌کاری و طرح‌های هندسی، نظیر گره‌چینی در طرح مبلمان وجود دارد.

پرده:

پردهھای با بته جقه ھای قرمز، مخمل زرشکی با شرابه طلایی و پردهھای سرمه دوزی دستی برای محیط سنتی شما مناسب است.

دیوار ها :

از گچ به رنگ سفید در سطوح وخاکستری های حاصل از گچ بری ها و رنگ قهوه ای و چوبی در ها و شیشه های رنگی و آینه کاری تشکیل شده است .گچبری از اجزای مهم تزیینات ایران است و به شکل ظریفی نمود پیدا میکند و با هنر های سنتی ایرانی نمود پیدا میکند.گچبری ایرانی نیازی به رنگ آمیزی ندارد.

کف سازی:

در کف عموما رنگ های خنثی (مانند رنگ های طوسی ، خاکستری ، دودی و رنگ های دسته کرم ، بژ و شیری، نقره ای، پلاتینی، کرومی و شنی( به کار برده شده است .در کفسازی در خانه های دوره قاجار با قالی های ایرانی فرش میشده و در پاخور درها که عموما به دلیل مستطیل شکل بودن قالی خالی می ماند کاشی هفت رنگ جای خالی رنگ های قالی را پوشانده است. رنگ های سفید،زرد و فیروزه ای در کاشی های هفت رنگ ،رنگ های اصلی این کاشی ها هستند و مابقی رنگ ها مانند ارغوانی ،لاجوردی، قهوه ای، سیاه ،سبز و صورتی به صورت سطوح کوچک بر روی آن قرار میگیرند. کف پوش قالیکاشان و کاشمر با این دکور ھماھنگ ھستند.

سقف:

در فضا های کوچک عموما به تابعیت از دیوار ها ساده و بدون تزیین است و رنگ از سفید گج میگیرد.در فضا های بزرگ تر خوانجه پوش های چوبی رنگارنگ اند و هیچ کجا رنگ طبیعی چوب به چشم نمیخورد (آبی های تیره و روشن) و استفاده از نقاشی لاکی.

نور در معماری سنتی:

 به صورت دو منبع طبیعی و مصنوعی در اطراف ما نمود می‌کند. نورگیرهای طبیعی را می‌توان به طرق زیر در معماری داخلی به کار برد:

۱- نورگیر سنتی ۲- نورگیرهای عمودی و افقی دیوارها ۳- ایجاد بافت به وسیله نور ورودی از پنجره مشبک ۴- عبور نور به صورت روحانی و….

نکته حائز اهمیت درخصوص این عنصر حیاتی این است که باید نور را هدایت کنیم و از نور محض در معماری و طراحی داخلی استفاده نکنیم، به این معنا که باید یک هماهنگی هوشمندانه میان تلفیق نور و تاریکی وجود داشته باشد. آزادی بی‌حد نور در معماری، خاصیت آن را از بین می‌برد و دنیایی بی‌نهایت روشن و شفاف می‌سازد. دنیای کاملا شفاف، مرگ فضای معماری است . همان طور که تاریکی مطلق، مرگ معماری است. نور در کنار تاریکی معنا و مفهوم پیدا می‌کند و باعث ادراک بصری می‌شود.

پنجره:

 از آنجایی که معماری ما دارای خاصیت درون‌گرایی می‌باشد ، از این جهت تمامیت اجزا در پی درون‌گرایی را خواهند داشت. پنجره‌های ارسی همچنین باعث محدود کردن دید از بیرون به درون خانه و ایجاد محرمیت می‌شود .شیشه ها رنگی ارسی که بیشترین نقش را در رنگارنگ بودن فضا و سبک سنتی دارند. رنگ های سبز و سرخ و زرد و آبی،سبز روشن و ارغوانی روشن تشکیل شده است.

کار با چوب به طور عمده به شش رشته نجاری، ‏نجاری نازک‌کاری، منبت‌کاری، معرق‌کاری و خاتم‌کاری تقسیم می‌شود که ‏هر کدام زیبای خاص خود را دارد، یکی از رشته‌های کهن و زیبای کار با چوب‌، ‏نجاری نازک‌کاری یا اروسی‌‌سازی است.

کارکرد سطح مشبک پنجره‌های ارسی:

1. تأمین نور فضای درونی
2. در معرض دید قرار دادن فضای بیرونی
3. کاهش شدت تابش نور آفتاب و گرما
4. ایجاد زیبایی در نمای ساختمان
5. حفظ حریم و محرمیت فضای بیرون
6. دور کردن حشرات مزاحم (شیشه‌های رنگی پنجره‌های ارسی با ایجاد نورهای رنگارنگ باعث دور شدن و خارج شدن حشرات مزاحم از فضای بیرونی اتاق‌های دارای پنجره‌های ارسی می‌شوند.

اثرات و دلایل استفاده از پنجره ها ار سی:

الف-نور: این نوع پنجره‌ها باعث می‌شوند نور خورشید به اندازه کافی وارد فضای اتاق شود نه کمتر نه بیشتر

ب-روانشناسی رنگ‌ها:از نظر روان‌شناسی رنگ‌های مختلف این شیشه‌ها و ایجاد نورهای هم رنگشان بر روی انسان تأثیرات مختلفی می‌گذارد که هر رنگ کنار رنگ دیگر شدت این تأثیر را خنثی می‌کند و مقدار مناسب آن را تنظیم و تعدیل می‌کند. بیشتر رنگ‌های استفاده شده در شیشه‌های ارسی رنگهای لاجوردی قرمز سبز و زرد هستند و هر کدام به تنهایی یک تأثیر روانشناختی مجزای دارند.

ج – زیبایی: سطح پنجره‌های ارسی را با استفاده از انواع نقش‌های گوناگون گره سازی و با شیشه‌های رنگین و ساده می‌آراستند و ترکیب‌های بدیعی پدیدمی‌آورند و بدین صورت هماهنگی بین این شبکه‌های هندسی و نورهای رنگی باعث ایجاد زیبایی دلپذیری می‌شود.

د – نقش هندسی در ارسی: ناپسند دانستن تقلید از نقش‌ها و صورت‌های انسانی و حیوانی در نقاشی و سایر هنرهای تصویری و تجسمی به تدریج موجب شد که تقلید از طبیعت در فرهنگ بسیاری از هنرهای اسلامی چندان مورد توجه قرار نگیرد و جایگاه والایی نیابد. به همین جهت هنرمندان به ترکیب‌های هندسی و انتزاعی توجه بسیار کردند.

و-محرمیت: پنجره‌های ارسی همچنین باعث محدود کردن دید از بیرون به درون خانه و ایجاد محرمیت می‌شود.

ه – خواص صوتی: اگر قطعات یک گره نسبت به هم زوایای مختلف یا متعدد پیدا کند جابجایی صوتی ایجاد می‌کند در این جابجایی تابع قوانین علم آکوستیک است. فرم‌های شش وجهی نیز دارای خواص صوتی هستند از کاربرد صوتی شش وجهی در طبیعت می‌توان کندوی زنبور عسل را مثال آورد که دقیقاً عمل انتقال صوت یا رزونانس را انجام می‌دهد.

حال و هوای سنتی در معماری داخلی

طراحی سنتی، طراحی‌ای است که حال و هوای قدیم را در ذهن تداعی می‌کند و باعث ایجاد آرامشی عمیق در ذهن می شود، چراکه وسایل قدیمی و سنتی یادگارها و دوست داشته‌های  ما در طول سالیان رفته هستند و تازه شدن خاطرات، حال و هوای ذهن را شاداب می‌کند. با نوعی معماری منحصر تزیینی، مانند گچ‌بری‌های گوشه سنگی، استفاده از پرده‌های حریری ساده، دیوارکوب‌های تاریخی، قالی‌های شرقی، رومیزی‌های قیطان‌کوب و دکوری‌های پتینه‌کاری می‌توان حال و هوای سنتی به دکوراسیون منزل بخشید. با استفاده مناسب و بجا از اسبابی با نمای کلاسیک ، می‌توان فضای دکوراسیون سنتی را حال و هوایی سنتی بخشید. اشکال درخشان با طرح‌های پاستلی و لعاب‌کاری نیز در ایجاد این حس بسیار موثر است. حال و هوای دکوراسیون داخلی با سبک و معماری سنتی با استفاده از رنگ های گرم ، باعث ایجاد فضایی   دل ­انگیز و جذاب می شود و بی شک خلق فضایی گیرا و دلنشین ، آرامش را به ارمغان می آورد و کسالت و خستگی روح را می زداید؛ بنابراین با کمی ایده خلاقانه قادریم فضا را به زیباترین شکل بیاراییم.

صنایع دستی سنتی

در ایجاد صورتهای مختلف صنایع دستی نیز نقشِ عمدهای را به عهده داشته است ؛ به طور مثال بافنده، اندازه قالی را براساس وسعت اتاقها میبافد و سفالگر براساس جایگاه سفال در فضای ساختمان شکل و حجم مورد نظر را میسازد . هماهنگی صنایع دستی با معماری نه تنها از نظر فرم و رنگ بلکه از نظر محتوایی نیز هم خوانی دارد و هنرمند سعی نموده، ارتباط خویش با طبیعت و دیدگاه معنوی خویش نسبت به هستی را متجلی سازد.

تزیینات داخلی

یک بنا نسبت به نوع آن تفاوتهای گوناگونی دارد و این تفاوت در دوره های گوناگون، تنوع بیشتری به خود میگیرد ولی در همه آنها وجوه مشترکی نیز وجود دارد و از آن جمله ایجاد فضایی است که انسانهای استفاده کننده از آن بنا، آمالشان در آن تحقق مییابد و آرامش می یابند. در تزیین داخلی یک بنا از تنوع هنر صنایع دستی استفاده بیشتری میتوان نمود. قالی علاوه بر زیرانداز بودن یکی از اجزای مهم در تزیین فضای داخلی بناهای ایرانی میباشد.

زیر اندازهای دیگری چون گلیم ،جاجیم و منسوجات سنتی و پردههای قلمکار با کاربردهای گوناگون و وسایل تزیین شده با خاتم و منّبت و معرق چوب، انواع رودوزیها و اشیای فلزی ، همه و همه ،آرایش دهنده محل زندگی ایرانی میباشند. صنایع دستی در معماری ایران تنها نقشِ مزّین کننده فضا را ندارند بلکه هر کدام در جایگاه خود کاربردهای گوناگونی دارد . 

تزیین بین فضای داخلی و خارجی شامل درها و پنجرههاست. «درِ» بناها که در گذشته از چوب ساخته میشد مأوایِ سرپنجه هنرمندانِ منّبت کار و فلز کار بود. «در»های کنده کاری شده و منبت کاری همراه با کلونهای بسیار زیبای فلزی ،جایگاه و اهمیت بنا را روشن میساخت. نقوشِ ایجاد شده بر روی درها هم چون نقوشِ نمادین، در هنرها جلوهگاهِ تفکر و فرهنگِ ایرانی است. نقش «خورشید» که مهمترین نقشِ موجود بر روی درها میباشد، علامتی برای روشنی، برکت و سلامتی برای صاحبخانه است.
پنجره نیز که اشاعه دهنده نور و روشنی به فضای داخلی میباشد اکثراً با چوب، گره چینی میشود .و گاه با شیشه های رنگین ،رنگین کمانی از نور را در فضای داخلی ایجاد می نماید.

دکوراسیون رستوران های سنتی

در طراحی دکوراسیون رستوران های سنتی سعی بر این است افراد، فارغ از دغدغه‌های روزانه در آن جمع می‌شوند و لحظاتی با آرامش را سپری می‌کنند. معماری سنتی، سبکی ایرانی است که از معماری خاصی پیروی می‌کند. فرم پوشش، شکل، رنگ، نوع و دکوراسیونی متفاوت و خاص که منحصر به معماری ایرانی است. سبک‌های سنتی دارای بخش‌هایی مانند ایوان‌های بزرگ، ستون‌های بلند، طاق‌های گنبدی و شکل خاصی است که در عین سادگی، معرف شکوه عظیم معماری ایرانی است.

سفره‌خانه‌های سنتی نیز از همین سبک ایرانی دنباله روی می‌کنند. در سفره‌خانه‌های سنتی نیز به معماری ایرانی توجه کرده و با توجه به عناصر آن محیطی سنتی ساخته می‌شود. این رستوران‌ها معمولا دارای دو فضای مجزای بیرونی و درونی هستند که فضای بیرونی در تابستان‌ها و فضای درونی، در زمستان‌ها کاربرد دارند. هنگام گرمی هوا، مردم در فضای بیرون حضور پیدا می‌کنند. اصولا فضای خارجی شامل باغچه‌ها و کرت‌بندی‌هایی است. یک حوضچه میان حیاط بیرونی و گلدان‌های مختلفی که روی موزائیک یا سطح آن را می‌پوشاند و بعضا آب نمایی که درون آن خودنمایی می‌کند. حوضچه‌های شش ضلعی با موزائیک‌ها یا سنگ‌های طبیعی، بوی تازگی و طراوت را به مشام می‌رسانند. دکوراسیون فضای اندرونی نیز اصولا فضایی گرم با دکوراسیون داخلی  به رنگ طیف آبی‌ها یا قهوه‌ای، شکلاتی‌هاست. دیوارهایی پوشیده با موزائیک‌های ریز یا آجرهای ریز . سقف این رستوران‌ها اصولا به شکل طاق‌های گنبدی است و اکسسوری‌های داخلی، مانند نگاره‌ها، عکس‌ها، حوضچه و حتی سماور و استکان نعلبکی‌ها، به شکل سنتی در نظر گرفته شده است. در این دو فضای درونی و بیرونی، گل‌های گیاهان، نقش اول را در معماری وطراحی رستوران سنتیایفا می‌کنند واصولا سرسبزی بسیار در این گونه محیط‌ها بسیار مرسوم است.
پنجره‌های درونی بیشتر به شکل پنجره‌های مشبک رنگی یا چوبی یا خشتی است و میزها و صندلی‌ها و تخت‌ها نیز همگی از جنس چوب با پوشش گلیم و قالیچه است. بعضا در برخی سفره‌خانه‌ها بر روی دیوار، نقش و عکس‌هایی از حکایات شاهنامه نیز نقاشی شده است. فضای سنتی، بهترین فضا برای رسیدن به آرامش است. گاها دکوراسیون داخلی رستوران های سنتی با  وسایل تزیینی چون نگاره ها ، دیوارکوب های سنتی ، آویزهای دستی و …. چیدمان می شوند . فضای سنتی ، رنگ خاک و  کاهگل ، بوی خاطره ها را زنده می کند و فضایی لذت بخش ایجاد می کند.