کاشی های سرامیکی؛ نحوه انتخاب، نصب و نگهداری از آنها

بخش اول- معیار های انتخاب کاشی سرامیکی

کاشی های سرامیکی مصالح ساختمانی هستند که در مرحله نازک کاری ساختمان برای پوشش کف و دیوار ها مورد استفاده قرار می گیرند. برای انتخاب کاشی ها باید معیارهای عمومی زیر درنظر گرفته شود:

معیارهای طراحی و زیبایی : کاشی های سرامیکی با توجه به سلیقه،سبک دکوراسیون و متناسب با سایر وسایلی که در محیط قرار گرفته می شوند انتخاب می گردد.

معیارهای فنی : به شناخت مواد اولیه  و خواص فیزیکی و تناسب آنها با محیطی که در آن استفاده می شوند بستگی دارند.

مشخصات فیزیکی و مکانیکی : کاشی ها نه تنها از لحاظ ظاهری و شیوه های تولید با هم متفاوت هستند بلکه از نظر مشخصات فنی نیز با یکدیگر تفاوت دارند.ویزگی هایی که باعث تمایز یک کاشی از کاشی دیگر می شود و هنگام انتخاب یک کاشی می بایست به آن توجه نمود به قرار زیر می باشند :

جذب آب : براساس استاندارد شماره ISO 10545-3 این ویژگی نشان دهنده میزان تخلخل بدنه کاشی است و سایر خصوصیات مهم کاشی براساس این ویژگی دسته بندی می شوند. هرچفدر میزان جذب آب یک کاشی پایین تر باشد تراکم بدنه بالاتر است که در بیشتر موارد متضمن مقاومت مکانیکی بالاتر و مقاومت نسبت به یخ زدگی کاشی خواهد بود.

به منظور تولید در کشور ایران لازم است محصولات کلیه تولیدکنندگان از استاندارد ملی ایران شماره ISIR 25 تبعیت نماید. استانداردهایی که در حال حاضر برای کاشی های سرامیکی استفاده می شوند از طبقه بندی مخصوص و فهرست واژگانی استفاده می کنند که براساس دو پارامتر جذب آب و شیوه فرم دهی (اکسیژن یا پرس خشک) کاشی ها را طبقه بندی می نمایند. کاشی ها براساس همین دوپارامتر به هشت گروه عمده تقسیم می شوند.

طبقه بندی آنها به شکل زیر است :

برای کاشی های سرامیکی با روش تولید پرس خشک ، گروه BI شامل دو گروه BI_a برای کاشی های با جذب آب  E<0/5%  و گروه BI_b برای کاشی های با جذب آب 3% < E <  0/5%می باشد.

خواص مکانیکی : خواص مکانیکی کاشی با توجه به استانداردهای شماره ISO 10545-4  و  ISO 10545-5 مورد ارزیابی قرار میگیرد. مقاومت دربرابر بارهای وارده مانند مقاومت دربرابر وزن افراد یا وسایلی است که کاشی های کف در معرض آن ها قرار دارند.کاشی ها باید بتوانند بدون اینکه آسیبی ببینند بارهای وارده را تحمل نمایند.

خواص فیزیکی سطح : مقاومت دربرابر خراش،خط افتادن،سایش (ناشی از تردد زیاد) و شکستن براثر حرکت اجسام سخت روی سطوح سرامیکی،از جمله فاکتورهایی است که باید به آن توجه داشت . این خواص مخصوصا برای کاشی های کف از اهمیت ویژه ای برخوردارند .چرا که افراد روی آنها راه میروند یا وسایل خود را روی آنها می کشند .

خواص فیزیکی سطح عبارتنداز : مقاومت دربرابر سایش که براساس استاندارد شماره ISO 10545-7 مورد ارزیابی قرارگرفته و سختی سطح که نشان دهنده مقاومت دربرابر خط افتادن است . این دوعامل احتمال فرسایش کاشی ها (ناشی از تردد زیاد) و شکستن براثر حرکت اجسام سخت روی سطوح سرامیکی، از جمله فاکتورهایی است که باید به آن توجه داشت. این خواص مخصوصا برای کاشی های کف از اهمیت ویژه ای برخوردارند. چرا که افراد روی آنها راه می  روند یا وسایل خود را روی آنها می کشند .

خواص فیزیکی عبارتنداز : مقاومت دربرابر سایش که براساس استاندارد شماره ISO 10545-7 مورد ارزیابی قرار گرفته و سختی سطح که نشان دهنده مقاومت دربرابر خط افتادن است . این دو عامل احتمال فرسایش کاشی ها (در کاشی های بدون لعاب) و یا تغییر ظاهری کاشی ها (برای کاشی های لعاب دار) را نمایان می کنند .

خواص شیمیایی : مهمترین خصوصیات شیمیایی کاشی ها در ارتباط با مقاومت به خوردگی و لکه پذیری سطح کاشی دربرابر موادی که با آن در تماس هستند ،تعیین میگردد .برای تعیین حدود مقاومت دربرابر لکه پذیری با توجه به استاندارد شماره ISO 10545-14 و مقاومت دربرابر مواد شیمیایی خانگی و مقاومت دربرابر اسیدهاا و بازها طبق استاندارد شماره ISO 10545-13 ارزیابی انجام می شود .

مقاومت دربرابر رطوبت و تغییرات دما : براساس استاندارد ISO 13006 کاهش های با جذب آب پایین تر از %3 می بایستی نسبت به رطوبت و تغییرات دما مقاوم باشند .این مقاومت ها شامل مقاومت دربرابر شوک های حرارتی استاندارد شماره ISO 10545-9 مقاومت دربرابر یخ زدگی استاندارد شماره ISO 10545-12 و مقاومت دربرابر ترک های مویی استاندارد شماره ISO 10545-11 برای کاشی های لعاب دار می باشند .هنگامی که یک ظرف داغ را برروی سکوی آشپزخانه ای که با کاشی های سرامیکی پوشش داده شده قرار می دهید، درواقع آنرا در معرض شوک حرارتی قرار داده اید .یخ زدگی، برای کاشی های نصب شده در فضای آزاد ، که در معرض آب و هوای سرد قرار دارند، اتفاق می افتد . ترک های مویی نیز همان ترک های بسیار ریز در لعاب هستند و ناشی از شرایط محیطی یا سطحی هستند که روی آن کار شده اند .

ویژگی های ایمنی : مهمترین ویژگی ایمنی ، اطمینان از عدم لغزش (سرخوردن) است. این مسئله در کاشی های کفی که در خانه ها، دفاتر کار و اداره ها، مناطق صنعتی و فضاهای باز به کار می روند بسیار مهم است . در سرویس های بهداشتی،حمام ها،کناره استخرها و بطور کلی کلیه سطوحی که احتمال لغزش و زمین خوردن در آن وجود دارد نیاز به استفاده از کاشی های ضدلغزندگی می باشد .

بخش دوم- آشنایی با محصولات صنعتی

کاشی ضد قلیای صنعتی : محصول ضدقلیا علاوه بر دارابودن خاصیت ضداسید، قابلیت مقاومت دربرابر قلیا را نیز دارد بنابراین ضمن استفاده درمحل های ذکر شده مربوط به محصولات ضداسید، می توان درمکان هایی که در معرض مواد قلیایی هستند از این محصول استفاده نمود .

ویژگی ها ی کاشی ضد قلیایی صنعتی :

• مقاوم دربرابر قلیا
• مقاوم دربرابر اسیدها
• دارای مقاومت مکانیکی بالا
• دارای مقاومت بالا دربرابر سایش
• جذب آب بسیار پایین و مقاومت بالا دربرابر یخ زدگی

کاشی ضد اسید صنعتی : کاشی های ضداسید صنعتی با توجه به محل مصرف و به منظور تامین ایمنی کاربران ، در دو نوع ساده (PLAIN)  و آجدار (Anti-Slip) تولید می گردد که نوع آجدار آن جهت مصرف در محیط هایی که خاصیت ضدلغزندگی محصول مورد نظر است(مانند حاشیه استخرها ، آشپزخانه های صنعتی که در معرض چربی ها قرار دارند و …) کاربرد بیشتری دارد . این محصولات دارای گواهی موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران براساس استاندارد ملی شماره 3051 (ویژگی های کاشی ضد اسید) می باشند .

 ویژگی های کاشی ضداسید صنعتی :

• مقاوم دربرابر اسیدها
• دارای مقاومت مکانیکی بالا
• دارای مقاومت بالا دربرابر سایش
• جذب آب بسیار پایین و مقاومت بالا در برابر یخ زدگی

مناسب جهت کاربرد در :

• محیط هایی که در معرض اسیدها (به استثنا اسید فلوئوریدریکHF) قرار دارند .
• محیط هایی که در معرض بارهای سنگین دینامیکی قرار دارند مانند کف انبارهای صنعتی که لیفتراک های حامل بار برروی آن تردد می نماید .
• محیط هایی که در معرض ترافیک سنگین عبور و مرور افراد قرار دارند .(مانند اماکن عمومی)
• محیط هایی که در معرض مواد دارای بوی آزادهنده قرار دارند.(مانند آشپزخانه های صنعتی و سرویس های بهداشت عمومی) به واسطه جذب آب بسیار پایین بدنه کاشی ضداسید صنعتی، نفوذ مواد بدبو به بدنه بسیار سخت بوده و مانع ایجاد بوی نامطبوع در محیط در اثر مرور زمان می گردد.
• حوضچه های اسید و مواد شیمیایی
• پوشش کف و دیواره سالن های صنعتی
• صنایع غذایی ، کارخانه های تولید فرآورده های لبنی، صنایع روغن کشی، صنایع فرآوری گوشت ، کنسروسازی ، کارخانه های نوشابه سازی ، صنایع بسته بندی موادغذایی و…
• صنایع دارویی
• اتاق های باطری
• پوشش دیوار، کف و سکوی آزمایشگاه های شیمی
• انبار مواد شیمیایی
• پوشش سطوح داخل مخازن نگهداری مواد شیمیایی

کاشی آنتی اسلیپ (Anti-Slip)  :جهت کف محیط هائی که امکان لغزندگی و در نتیجه احتمال خطر زمین خوردن افراد وجود دارد می بایست از محصولات ضدلغرندگی (Anti-Slip)  استفاده کرد.

ویژگی های کاشی آنتی اسلیپ :

• ضد لغزندگی (R13)
• مقاوم دربرابر اسیدها
• دارای مقاومت مکانیکی بالا
• دارای مقاومت بالا در برابر سایش
• جذب آب بسیار پایین و مقاومت بالا دربرابر یخ زدگی
• میزان مقاومت به لغزندگی سطوح مطابق با استانداردDIN 51130 سنجیده می شود که براساس این استاندارد R9 کمترین میزان مقاومت به لغزندگی و R13 بیشترین میزان مقاومت به لغزندگی را نشان می دهد.

نظافت کاشی آنتی اسلیپ :

استفاده از جارو به همراه آب بهترین روش جهت نظافت محصول آنتی اسلیپ می باشد. درصورتی که خشک شدن محل ، حائزاهمیت می باشد می توان به جای جارو از کف شوی لاستیکی (تی) استفاده نمود (استفاده از کف شوی لاستیکی به نسبت کف شوی نخی به دلیل سهولت نظافت ارجحیت دارد) .

قرنیز لبه دار : قرنیز نواری است که دور تا دور دیوار نصب می گردد و ضمن تکمیل جذابیت محیط ، مانع خوبی برای نفوذ رطوبت و جلوگیری از تجمع آلودگی در کناره های محل تلافی دیوار و کف می باشد .از آنجایی که بهداشت محیط هایی همچون بیمارستان ها ، آشپزخانه های صنعتی ، سالن های تولید موادغذایی و دارویی بسیار حائزاهمیت می باشد استفاده از قرنیز درمکان های فوق توصیه می گردد .

ویژگی های قرنیز لبه دار :

• مقاوم دربرابر اسیدها
• جلوگیری از نفوذ مواد بدبو به دیوار و کف محیط
• مقاوم دربرابر ضربه
• مقاوم دربرابر آب و رطوبت
• مقاوم و عایق در مقابل گرما ، برودت ، نصب و اجرا راحت و آسان

بخش سوم – انتخاب کاشی مناسب برای محل مورد نظر

برای انواع محیط ها کاشی های مناسب متعددی وجود دارد اما کاشی ای وجود ندارد که برای همه محیط ها مناسب باشد لذا کسی نمی تواند کاشی مورد نیاز خود را به طور تصادفی انتخاب کند در نتیجه مصرف کننده حتما باید انتخاب را آگاهانه انجام دهد .

هنگام خرید کاشی روی موارد زیر تامل کنید :

• محیطی که کاشی در آن بکار می رود و نوع استفاده ای که از کاشی ها می شود .
• عملکردهای فنی و طراحی مورد نیاز کاشی .

مواردی که باید برای زیبایی و هماهنگی کاشی در نظر گرفت :

کاشی ها باید با نحوه دکوراسیون، اشیا، رنگ ها، شکل های موجود در محیط و فعالیت هایی که در آن انجام می شود، هماهنگ باشند. همچنین آنها باید با ویژگی های خود محیط مثل شکل، ابعاد، فضا و نورپردازی هماهنگ باشند . این انتخاب به سلیقه شخصی و مد نیز بستگی دارد . بهتر است در محیط هایی که نور کم است از کاشی های رنگ روشن استفاده گردد کاشی های رنگ روشن فضاهای کاشی کاری شده را وسیع تر جلوه خواهند داد و رنگ های تیره جذابیت بیشتری به محیط می دهند. تناسب ابعاد کاشی با ابعاد محیط کاشی نکته مهم دیگری است که حتما باید به آن توجه کرد .

جدول ویژگی های مهم در انتخاب کاشی که با توجه به نوع کاربری بایستی به آن ها توجه نمود :

راهنمای جدول :

بخش چهارم – نصب کاشی های سرامیکی

تفاوت بین کاشی شده درست مثل پارچه و لباس است . برای تهیه یک لباس مناسب باید مواد مناسب و باکیفیت داشته باشیم . اما اینها به تنهایی کافی نیست،به یک طراح خوب و یک خیاط خوب هم نیاز داریم، مشابه همین موضوع برای داشتن یک سطح کاشی شده زیبا مصداق دارد. علاوه بر اینکه به کاشی های مناسب و زیبا نیاز داریم، به یک طراح و نصاب خوب هم نیاز داریم. از این رو توجه و رعایت نکات مطرح شده در این فصل جهت نصب کاشی های سرامیکی ضروری می باشد .

الف) توصیه هایی جهت نصب کاشی های پرسلان

• استفاده از چسب ویژه کاشی های پرسلان برای محصولات با جذب آب کمتر از 5/0 % که برروی کارتن آنها گروه جذب آب Bia درج گردیده است، الزامی می باشد (اکیدا توصیه می گردد از چسب مناسب به جای مناسب به جای ملات های سنتی استفاده فرمایید) .
• در استفاده از چسب، پودر و خمیر بندکشی به دستورالعمل ها و توصیه های سازنده توجه فرمایید .
• در هنگام نصب، بسته به سایز کاشی بند 3 الی 5 میلی متر رعایت گردد. تعبیه بندهای عریض تر به منظور زیبایی سطوح کاشی کاری امکان پذیر است .
• برای دستیابی به سطح همتراز به ویژه در ارتباط با کاشی های سایز بزرگ، استفاده از ابزارترازبندی سطح (Leveling Tools) اکیدا توصیه می گردد .
• هنگام نصب کاشی ها مخصوصا برای کف ها و دیواره های صنعتی، کف پارکینگ ها و به طور کلی محل هایی که در طولدوران بهره برداری در معرض وارد آمدن بارهای سنگین یا ضربه قرار می گیرند. از پرشدن سطح زیرکاشی و باقی نماندن فضای خالی زیر آن اطمینان حاصل فرمایید .
• درصورت نیاز به نصب کاشی ها به صورت آجری ، چیدمان کاشی هارا به گونه ای انجام دهید که پیش آمدگی یک کاشی نسبت به کاشی ردیف قبل از آن حداکثر به اندازه یک سوم طول کاشی ردیف قبلی قرار گیرد . به عبارت دیگر امتداد لبه (عرض) کاشی در وسط طول کاشی ردیف مجاور قرار نگیرد .
• برای نصب کاشی برروی نمای ساختمان های مرتفع از روش نصب خشک که اجرای آن توسط تیم متخصص انجام شود استفاده نمایید . درصورتی که ارتفاع ساختمان زیاد نباشد استفاده از چسب ویژه نصب کاشی های پرسلان برروی نما و اسکوپ نمودن کاشی ضروری می باشد .
• برای نصب کاشی برروی نمای ساختمان ها، علاوه بر اعمال چسب ویژه کاشی های پرسلانی مخصوص نمای ساختمان برروی دیواره نما، لازم است پشت کاشی نیز به میزان کافی آغشته به چسب شده و سپس عملیات نصب انجام شود.
• پس از نصب کاشی ها و به محض ایجاد امکان تردد برروی کاشی ها ی کف یا امکان اعمال فشار برروی کاشی های نصب شده برروی دیوار یا نما، نسبت به تمیز کردن سطوح کاشی کاری از باقی ممانده اضافات ملات یا چسب اقدام نمایید
• بندکشی کاشی ها را زمانی انجام دهید که عملیات بندکشی منجر به لق شدن یا به هم خوردن تراز کاشی ها نگردد، برای بندکشی از خمیر یا پودرهای ویژه بندکشی استفاده نمایید و تا حد امکان از بندکشی به روش رسختن دوغاب سیمان و پودر سنگ برروی سطح کاشی کاری شده احتراز نمایید.
• قبل از نصب، کالیبر و نوانس(SHADE) کاشی هارا کنترل نموده و برای نصب کاشی ها به صورت یک رنگ در فضای پیوسته از کاشی های هم کالیبر و با نوانس(SHADE) رنگ یکسان استفاده نمایید. درصورتی که طراحی کاشی کاری به گونه ای است که از رنگ های متفاوت استفاده می گردد، لازم است کالیبر رنگ های مختلف با یکدیگر یکسان باشد و هر یک از رنگ ها نیز دارای نوانس (SHADE) رنگ واحد باشند.
• از آنجا که برخی از کاشی ها دارای طرح های رندوم (طرح هایی که گرافیک یا نقش چاپ شده برروی هرکاشی قسمتی از یک طرح به مراتب بزرگتر است) بوده و برخی دیگر دارای طرح های هندسی می باشد، لازم است قبل از نصب، کاشی های حداقل دو کارتن مختلف را کنار هم و به صورت موقت (بدون استفاده از ملات) برروی زمین چیدمان نموده تا درک بهتری نسبت به طرح پیدا نموده و چیدمان مطلوب تری را برای نصب آنها انتخاب نمایید.
• قبل از نصب ، از اجرای مناسب زیرسازی سطح مورد کاشی کاری اطمینان حاصل نمایید. دراجرای زیرسازی به نکاتی مانند میزان بار وارده برسطح کاشی کاری، عایق کاری مناسب، شیب بندب، زهکشی و … توجه فرمایید.
• قبل از نصب مشخصات فنی و توضیحات درج شده برروی بسته بندی محصولات را مطالعه فرمایید.
• برای نصب کاشی ها (به ویژه کاشی های با طرح های رندوم که کاشی های مختلف آن دارای ظاهر نسبتا متفاوت می باشند) ابتدا محتویات چند کارتن را با هم مخلوط نموده و سپس نسبت به نصب، اقدام نمایید.
• لطفا در هنگام نصب کاشی های مستطیل شکل شامل سایزهای 30*60 ، 30*90 ، 40*120 ، 20*120 ،  60*120 ، 120*80 ، 20*60 ، به جهت فلش های تعبیه شده در پشت کاشی های توجه کرده و کاشی ها را به گونه ای نصب نمایید که فلش های پشت کلیه کاشی ها در جهت یکسان قرار گیرند.

ب) توصیه هایی جهت نصب کاشی های ضد اسید صنعتی

• بندکشی کاشی ها را زمانی انجام دهید که عملیات بندکشی منجر به لق شدن یا به هم خوردن تراز کاشی ها نگردد برای بندکشی از خمیرهای مخصوص ضد اسیدی استفاده نمایید.
• استفاده از خمیر های ویژه کاشی های ضد اسید باید به نحوی اجرا گردد که هیچ گونه منفذ و روزنه ای در بین آن باقی نماند . نفوذ اسید از بند کاشی ها باعث تخریب و خوردگی بستر زیرین کاشی میگردد.
• در استفاده از چسب و خمیر های بندکشی ویژه کاشی های ضد اسید به دستورالعمل ها و توصیه های سازنده آنها توجه فرمایید.
• از آنجا که زمان گیرش چسب و خمیر بندکشی ویژه کاشی ضداسید (شامل چسب های اپوکسی) بسیار پایین بوده و پس از گیرش بسیار سخت گردیده و امکان جداسازی آنها از سطوح،بدون وارد آمدن آسیب به سطح کاشی وجود ندارد،لذا ضروری است در هنگام نصب و بندکشی نسبت به پاک کردن اضافات ملات یا چسب و خمیر بندکشی ویژه کاشی ضداسید اقدام گردد.

پ) توصیه هایی جهت نصب کاشی های ضد قلیای صنعتی

• استفاده از چسب مقاوم به مواد قلیایی جهت نصب کاشی های ضد قلیای صنعتی ضروری می باشد.
• برای کسب نتیجه ی مطمئن و افزایش زمان بهره برداری از محصولات ، استفاده از مشاورین نصب کاشی ضد قلیا در پروژه نوصیه می گردد.
• در صورتی که کاشی های ضد قلیای صنعتی در محل هایی به کار روند که در مجاورت مواد قلیایی قرار نگیرند یا به عبارت دیگر خاصیت ضدقلیا بودن آنها مدنظر نباشد می توان برای نصب کاشی ها از چسب ویژه کاشی های پرسلانی استفاده نمود.لیکن اکیداً توصیه میگردد بندکشی ها با خمیر بندکشی مقاوم به مواد قلیایی انجام گیرد.
• برای کاشی کاری در فضاهایی که در معرض تفاوت دمای محیط در ساعات مختلف قرار می گیرد و به خصوص فضا های باز که در معرض تابش نور خورشید قرار دارند اجرای درز انبساط الزامی می باشد. فواصل اجرای درز انبساط بسته به شرایط محیطی بین 3تا5 متر از هر جهت و عرض آن 8 تا11 میلی متر میباشد . لطفا توجه فرمایید درز انبساط بایستی تا ضخامت کامل بستر ادامه یافته و برایپرکردن آن از مواد پر کردن آن از مواد پرکننده با خاصیت شکل پذیری مانند فوم پلی اورتان استفاده شود.دیواره های درز انبساط باید به گونه ای با چسب مقاوم به مواد قلیایی پوشش داده شود که از نفوذ مواد قلیایی به سطح زیرین کاشی کاری جلوگیری شود.
• از انجا که زمان گیرش چسب و خمیر بندکشی ویژه کاشی ضد قلیا (شامل چسب های اپوکسی) بسیار پایین بوده و پس از گیرش بسیار سخت گردیده و امکان جداسازی آنها از سطوح ، بدون وارد اوردن اسیب به سطح کاشی وجود ندارد ،لذا ضروری است در هنگام نصب و بندکشی نسبت به پاک کردن اضافات چسب و خمیر بندکشی ویژه کاشی ضد قلیا اقدام گردد.
• بندکشی کاشی ها را زمانی انجام دهید که عملیات بندکشی منجر به لق شدن یا به هم خوردن تراز کاشی ها نگردد برای بندکشی از خمیر های مخصوص ضداسید استفاده نمایید .
• بندکشی کاشی های ضد قلیا به نحوی اجرا گردد که هیچ گونه منفذ و روزنه ای باقی نماند چرا که نفوذ مواد قلیایی از بند کاشی ها باعث تخریب و خوردگی بستر زیرین کاشی میگردد .
• در استفاده از چسب و خمیر بندکشی ویژه کاشی های ضدقلیا به دستورالعمل ها و به توصیه های سازنده توجه فرمایید.
• کاشی های ضد قلیا نسبت به انواع اسیدها به استثناء اسیدفلوریدریک (HF) مقاوم می باشد .

ج)  کاشی در محیط های خارجی ساختمان های واقع در مناطق سردسیر

• ازدیرباز تاکنون نفوذ رطوبت و آب به درون اجزا ساختمان ها تاثیرات مخرب و فرساینده ای را بر روی ساختمان و اجزای سازه ای آن داشته است.پوسیدگی المان های چوبی ، زنگ زدگی قطعات فلزی و نهایتاً یخ زدگی مصالح در مناطق سردسیر از جمله عوارض تاشی از نفوذ رطوبت به اجزای ساختمان می باشند. درمناطقی که سرمای هوا مساعد شرایط یخبندان باشد .ابی که به داخل مصالح ساختمانی نفوذ کرده پس از منجمد شدن منبسط گردیده و ازدیاد حجم ناشی از اب موجب خرد شدن و از بین رفتن مصالح می گردد. لذا لازم است در جهت جلوگیری از پدیده مذکور به نکات مربوط به نصب صحیح کاشی در محیط هی خارج ساختمان توجه ویژه نمود .بدیهی است علی رغم این که محصولات تولیدی این شرکت براساس استاندارد بین المللی شماره ISO 10545-12 و استاندارد ملی ایران شماره 9169-12 در مقابل یخ زدگی مقاوم شناخته میشوند. بدون رعایت اصول صحیح نصبت، دوام و مقاومت مورد انتظار محصول در برابر یخ زدگی قابل تضمین نخواهد بود.ان چه در ادامه به آن اشاره می گردد بیان ساده پدیده یخ زدگی سطوح خارجی کاشی کاری شده و راهکارهای محافظت سطوح مذکور از عارضه یاد شده می باشد.

چ) یخ زدگی مصالح ساختمانی

یخ زدگی مصالح عبارتیست از جذب آب و رطوبت محیط توسط مصالح ساختمانی و اتجماد آب جذب شده در اثر رسیدن دمای محیط به درجه حرارت صفر درجه سانتی گراد یا پایین تر که منجر به فرسایش یا تخریب مصالح میگردد. باتوجه به تعریف یادشده در پدیده یخ زدگی سه عامل جذب آب ، رطوبت و دمای محیطی صفر درجه سانتی گراد یا کمتر از آن نقش اساسی را دارا می باشند.

ح) نکات عمومی مربوط به نصب کاشی در فضاهای خارجی ساختمان ها

• به طور کلی در نصب کاشی بر روی سطح کف و دیواره های خارجی ساختمان مانند کف حیاط ها، سطح پشت بام ها ، نمای ساختمان ها و…رعایت موارد ذیل الزامی بوده و بدیهی است عدم رعایت این موارد باعث کاهش دوام و یا تخریب زود هنگام سطوح کاشی کاری شده خواهد گردید.
• انتخاب کاشی مناسب : تنها کاشی هایی مناسب نصب در محیط های خارج از ساختمان می باشند که مطابق استاندارد بین المللی ISO 10545-12 ، استاندارد ملی ایران شماره 9169-12 و یا یکی از استاندارد های مربوطه به عنوان کاشی مقاوم یخ زدگی شناخته شوند.مطابق الزامات استاندارد ملی ایران شماره 25 و استاندارد بین المللی ISO 13006 کاشی های سرامیکی پرس خشک با جذب آ کمتر از 0.5 % می بایستی الزاماً نسبت به یخ زدگی مقاوم بوده و لذا جهت نصب در محیط های خارجی مناطق سردسیر مناسب می باشند.جذب آب این نوع کاشی ها بسیار پاییت بوده و بر روی بساه بندی آن ها علامت مقاوم بودن به یخ زدگی مانند شکل زیر درج گردیده است:
• استفاده از ملات مناسب : استفاده از ملات مناسب نصب و بندکشی مانند ملات های پلیمری و ملات اپوکسی که در برابر رطوبت عایق می باشند از جمله نکات ضروری در نصب کاشی در فضاهای خارجی می باشد. ملات مورد استفاده جهت بندکشی می بایستی دارای حداقل تخلخل بوده و خصوصیات عایق بودن ، استحکام و شکل پذیری را دارا باشد.
• نصب کاشی با بند مناسب: استفاده از بند در نصب کاشی ها برای محیط بیرونی الزامی بوده و وجود آن باعث جذب تغییر شکل های ناشی از تغییرات بستر و همچنین کاهش تنش های تاشی از بارهای وارده بر کاشی می گردد. به طور معمول عرض بندها جهت نصب در محیط های خارجی بین 3تا5 میلی متر در نظر گرفته میشود.
• تعبیه درز انبساط : به دلیل متفاوت بودن ضریب انبساط طولی لایه های مختلف کاشی کاری شامل کاشی ها، ملات چسب و لایه بستر ایجاد تنش ناشی از تغییر طول های نامتقارن ، اجرای درز انبساط برای نصب در محیط های بیرونی ، ضمن نصب کاشی الزامی می باشد . درز های انبساط را بایستی در هر دو جهت سطح کاشی کاری و بسته به شرایط آب و هوایی محیط در فواصل 3 الی5 متری تعبیه نمود به طوری که سطح مورد کاشی کاری به بلوک های 9 الی 25 متر مربعی تقسیم گردد. طبیعی است که در محیط هایی که تغییرات دما بیشتر می باشد درز های انبساط را بایستی در فواصل کمتری اجرا نمود . پهنای درز انبساط را میتوان بین 5 تا 10 میلی متر در نظر گرفت که متداول ترین آن در اجرا ، درز انبساط 8 میلی متری می باشد. متفاوت بودت ضریب انبساط طولی لایه های مختلف کاشی کاری شامل کاشی ها، لایه ملات / چسب و لایه بستر ، موجب تغییرات طولی نامتقارن مصالح گردیده و نهایتاً منجر به ایجاد نتش در مصالح و حتی تخریب آن ها می گردد.

 

خ) نصب کاشی بردیوار فضاهای خارجی ساختمان ها

در نصب کاشی بر روی دیوار های بیرونی بناها علاوه بر رعایت نکات عمومی مربوط به نصب کاشی در فضاهای خارجی ساختمان ها توجه به مواد ذیل نیز الزامی می باشد :

رطوبت به دو طریق بر دیوار ها تاثیر میگذارد : جذب رطوبت موجود در خاک یا فضاهای مرطوب مجاور و تاثیر رطوبت ناشی از بارندگی .

بارش برف یا باران بر روی سطوح دیوار باعث نفوذ آب از محل بندهای معیوب و یا تاج دیوار هایی که آب چکان ندارند و یا آب چکان آن ها به درستی اجرا نگردیده می شود و نهایتاً شرایط یخ زدگی را فراهم می کند.

اولین محل هایی که امکان نفوذ آب به پشت کاشی های نصب شده بر روی دیوار را فراهم می آورد ، وجه فوقانی دیوار های بدون سرپوش و بند بین کاشی ها می باشد . آب ناشی از بارش برف و باران از اولین تخلخل موجود در بین بندها یا سطوح دیوار به پشت کاشی ها نفوذ نموده و زمینه یخ زدگی را فراهم می نماید.

استفاده از درپوش (آبچکان) بر روی وجه فوقانی دیوارها : بدترین خرابی های ناشی از یخ زدگی در مورد دیوار هایی که فاقد درپوش هستند رخ می دهد. نقص در اجرای بام ها و یا درپوش روی دیوار ها به مرور و به صورت متوالی ساختمان را چنان فرسوده می کند که تا مرز تخریب کامل ، ساختمان را تهدید می کند. آب باران از طریق سطح روی دیوار به راحتی جذب مصالح بنایی شده و تخریب تدریجی را به همراه خواهد داشت.برای جلوگیری از بروز این پدیده ها از درپوش یا قرنیز روی دیوار استفاده می کنند.عملکرد اصلی درپوش جلوگیری از نفوذ رطوبت به داخل دیوار و هدایت آب باران به خارج است.درپوش یا قرنیز روی دیوار با توجه به تماس مستقیم با برف و باران ، معمولا از مصالحی مانند سنگ ، بتن و یا ورقهای گالوانیزه یا مصالح دیگر ساخته میشود. سطح درپوش با شیبی در حدود تا درصد به سمت خارج اجرا میشود .عمق آبچکان باید به حدی اشد که آب به خوبی از آن خارج شده و امکان رسیدن به دیوار را نداشته باشد .نکته قابل توجه این که فلسفه وجودی درپوش و آبچکان جلوگیری از نفوذ آب به داخل دیوار و لایه زیرین کاشی ها میباشد .بدیهی است در محل هایی مانند دیوار زیر تراس ها و محل های مشابه نیز لازم است آب ناشی از بارندگی به گونه ای هدایت شده که به بدنه دیوار نفوذ ننماید.

استفاده از درپوش روی دیوار ها ضروری بوده و تعبیه شیار آبچکان در زیر درپوش دیوار به منظور ممانعت از رسیدن آب به منافذ سطح کاشی کاری شده الزامی می باشد.

استفاده از کاشی هایی با امکان نصب اسکوپ در پشت کاشی : مطابق بند  12-11-5 مبحث 12 مقررات ملی ساختمان نصب قطعات مصالح ساختمانی روی نمای ساختمان میبایستی به وسیله عناصر نگهدارنده و مهارکننده به طرق اطمینان بخش انجام پذیرد لذا لازم است جهت نصب کاشی بر روی نما به امکان نصب اسکوپ بر روی آن توجه گردد.

د) نصب کاشی در کف فضاهای خارجی ساختمان ها

جهت نصب کاشی در کف های بیرونی ساختمان علاوه بر رعایت نکات عمومی مربوط به نصب کاشی در فضاهای خارجی ساختمان ها ، توجه به موارد ذیل نیز الزامی می باشد.

• استفاده از لایه عایق رطوبت جهت جلوگیری از نفوذ آب از سطوح زیرین کاشی :

همانگونه که در شکل زیر نحوه صحیح اجرای کف سازی برای محیط های خارجی مانند کف سازی حیاط ها مشخص شده، استفاده از لایه عایق رطوبت جهت جلوگیری از نفوذ آب از سطوح زیرین کاشی ضروری می باشد.

• تعبیه لایه زهکش (لایه متشکل از شن متراکم) جهت هدایت آب از سطح زیرین کاشی :

وجود یک لایه زهکش متشکل از شن های با دانه بندی مناسب و متراکم لازم مانع از هدایت آب به زیر سطح و جذب آن توسط کاشی کف میگردد.

• اجرای شیب بندی مناسب :

علاوه بر موارد مذکور ، اجرای شیب بندی مناسب کف( شیب 1تا 2 درصد) جهت جلوگیری از تجمع آب بر روی سطوح کاشی کاری شده و هدایت و خروج آب از لایه هاظی زیرین کاشی کاری از دیگر مواردی است که می بایستی رعایت گردد.

بخش پنجم – سیستم ترازبندی (Leveling Tools) در نصب کاشی های سرامیکی

• سیستم تراز بندی سطح کاشی ، انقلابی در زمینه نصب این محصولات می باشد .علاوه بر اطمینان از هم سطح شدن کاشی ها ، این سیستم به سرعت نصب نیز کمک می نماید. استفاده از این سیستم برای مواقعی که از کاشی های انعطاف پذیر ، سایز بزرگ ، سنگین یا با ضخامت کم نصب می گردد ، اکیداً توصیه میشود. سیستم ترازبندی سطح از 3 عنصر کلیپس ( فاصله انداز) ، گُوِه و انبر نصب تشکیل یافته است. کلیپس در دو نوع متفاوت قابل دسترس می باشد که یک نوع آن جهت کاشی های با ضخامت 3mm تا 12mm و نوع دیگر آن برای کاشی های با ضخامت 12mm تا 20mm کاربرد دارد. لیکن گُوِه برای هر دو نوع کلیپس ذکر شده قابل استفاده بوده و در پایان هر اجرا قابل جمع آوری و استفاده مجدد جهت نصب های بعدی خواهد بود. انبر قابل تنظیم نصب در 2 نوع مختلف ویژه کف و دیوار وجود دارد. استفاده از این انبر جهت تسهیل و تسریع جایگذاری گُوِه ها در کلیپس ها و بهینه سازی فشار روی کاشی می باشد.جهت حذف قسمت های خارجی کلیپس ها پس از نصب کاشی ها و استحکام کافی چسب / ملات کاشی کاری ، صرفاً لازم است ضربه کوچکی توط پای خود و یا چکش لاستیکی به قسمت های بیرونی کلیپس وارد آورده و پس از شکستن قطعه نسبت به جمع آوری ضایعات باقیمانده اقدام نمائید.

چگونه از سیستم ترازبندی استفاده نمائیم؟

1. پس از گستراندن چسب کاشی ، کلیپس ها را در زیر و امتداد هر چهار ضلع کاشی ها قرار می دهیم.
2. بسته به سایز کاشی از یک یا تعداد بیشتر کلیپس برای هر ضلع کاشی استفاده نمائید. ( برای کاشی های سایز 120*60 حداقل یک کلیپس در وسط ضلع 60 کاشی و 2 کلیپس در ابتدا و انتهای ضلع 120 استفاده می شود.)
3. کاشی را نصب و با استفاده از چکش لاستیکی در جای خود محکم کنید.

نحوه قرار دادن گُوِه ها

4. گُوِه را وارد شکاف کلیپس نمائید و دقت کنید فشار بیش از حدی که منجر به شکستن گلیپس می شود ، وارد نکنید.
5. جهت تسهیل در محکم کردن گُوِه ها در شکاف از انبر قابل تنظیم نصب استفاده کنید.

نحوه جمع آوری اضافات کلیپس ها

6. پس از محکم شدن چسب ، باضربات پا یا چکش لاستیکی در راستای موازی با بند بین کاشی ها به کلیپس ضربه وارد کنید و پس از شکسته شدن آنها نسبت به جمع آوردی ضایعات باقی مانده اقدام نمائید.

توجه شود که تهیه تعداد گُوِه ها به اندازه کل فضای مورد نظر جهت کاشی کاری ضروریتی ندارد بدین صورت که میتوان بر اساس میزان پیشرفت کار در یک روز گُوِه تهیه شود و جدداً در روزهای بعد ( پس از خشک شدن سطح کاشی کاری شده ) از گُوِه های قبلی استفاده نمود ولی تهیه کلیپس به تعداد نوشته شده در جدول ضروری می باشد.

بخش ششم – نگهداری از کاشی های سرامیکی

عمر کاشی ها تنها به جنس خود کاشی وابسته نیست بلکه به شیوه نگهداری از آن نیز وابسته است. به منظور حفظ خصوصیات فنی و زیبائی کاشی ها می بایستی ضمن استفاده از شیوه های مناسب نظافت، همواره به نکات زیر توجه نمود.

مواد شوینده : برای شستن کاشی ها بهتر است از شوینده های استاندارد یا شوینده های مخصوص کاشی و سرامیک استفاده نموده و از مواد اسیدی که غلظت و خوردگی بالایی دارند، اجتناب گردد. این گونه مواد شاید به خود کاشی آسیب نزنند اما به دلیل ملات بندکشی بین کاشی ها آسیب می رسانند. لازم به یادآوری است صرفا ملات های بندکشی ساخته شده از مواد اپوکسی نسبت به خوردگی ناشی از موادشیمیایی مقاوم می باشند.

روش های شست و شو : هنگامی که مشغول تمیزکاری هستید از اشیا و مواد زبر ساینده استفاده نکنید. اگر مجبور به استفاده از آنها هستید، نهایت دقت را به کار ببرید. یادتان باشد که استفاده از اینگونه مواد سطح کاشی های براق آثار خراش و خط افتادگی به جای می گذارند.

آلودگی هایی که باعث سایش می شوند : انواع خاصی از آلودگی ها مثل شن و یا سنگریزه، باعث سایش کاشی ها می شوند. برای جلوگیری از ورود چنین آلودگی هایی بهتر است پادری های مناسب استفاده کنید که قبل از ورود افراد به ساختمان ، کف کفش آنها را تمیز کند و مانع از ورود آلودگی ها بع داخل ساختمان شود.

احتیاط و محافظت : سطوح کاشی کاری شده کف ، سطوح ارتجاعی نیستند به عبارت دیگر ، آنها فقط دربرابر شوک های ملایم مقاوم هستند . باید از افتادن اشیای سنگین بر آنها جلوگیری کرد. بهتر است درجاهایی که احتمال افتادن اشیا زیاد است (مانند مقابل اجاق گاز و سینک ظرفشویی در آشپزخانه ها) از کفپوش هایی که خاصیت ارتجاعی دارند استفاده نمود.

با توجه به اطلاعات کسب شده در این مقاله، شما میتوانید برای خرید کاشی و سرامیک مورد نیاز خود، با هر اندازه و رنگی که نیاز دارید به بخش فروشگاه هوم استایل مراجعه فرمایید، و از بین برندهای  کاشی سینا ،کاشی تکسرام،  سرامیک پالرمو،  سروکوارنتا،  کاشی تبریز،  کاشی البرز، کاشی الوند،  کاشی دست ساز لار،  کاشی مرجان،  کاشی میکل آنجلو، کاشی و سرامیک خود را به راحتی سفارش دهید.